Japan heeft gedurende honderden jaren een bijzondere band met de natuur opgebouwd. Bamboe (in het Japans: take), is buigzaam en altijd groen, staat symbool voor standvastigheid, herstel, groei, hoop en veerkracht. In Japan is de symboliek van bamboe belangrijk: de bamboe geeft veel praktische levenswijsheid.
Veerkracht
Vroeg of laat krijgen we allemaal te maken met moeilijke momenten en de manier waarop we met die momenten omgaan, kan een groot verschil maken in onze kwaliteit van leven. Veerkracht is het vermogen om zich aan te kunnen passen en te overleven als er obstakels en bedreigingen zijn. Een Japans spreekwoord luidt: nana korobi hachi oki: als je zeven keer valt, sta je acht keer op.
Hoe veerkrachtiger we zijn, hoe gemakkelijker we weer zullen opstaan en de zin van ons leven terugvinden. De kracht komt voort uit flexibiliteit, uit de kunst zich aan te passen aan de veranderingen. Een veerkrachtig persoon concentreert zich op factoren waar hij/zij controle over heeft en maakt zich niet druk over zaken waarop hij/zij geen invloed heeft.
Zoals Reinholdt Niebuhr het verwoordde:
Schenk mij de kalmte te aanvaarden wat ik niet kan veranderen,
De moed om te veranderen wat ik kan veranderen
En de wijsheid om het verschil hiertussen te zien.
De tien lessen van de bamboe[1]
- Onthoud: wat zwak lijkt is sterk. Bamboe kan koude winters en hete zomers verdragen en soms is het de enige plant die na een storm nog overeind staat. Sta dus rechtop, net las de bamboe, vertrouw op je kracht, en weet dat je zo sterkt bent als je moet zijn. Onthoud dat vriendelijkheid, compassie en samenwerking je sterk maken.
- Buig, maar breek niet. Bamboe is harder dan staal of eikenhout en kan toch zachtjes meebewegen in de wind De wortels van de bamboe zijn stevig, ook al beweet bamboe mee met de wind in plaats van er tegen te vechten. Op den duur neemt zelfs de sterkste wind af, maar bamboe blijft overeind, hoog en rustig. Een houding van buigen maar niet breken, ook wel go-with-the-flow genoemd, is één van de geheimen in het succesvol omgaan met moeilijke situaties in het leven.
- Sta sterk geworteld, maar flexibel. Bamboe is opvallend flexibel door een complexe wortelstructuur, die de grond rondom bamboe erg stabiel maakt. Onze uitdaging is om mobiel en flexibel te blijven, terwijl we ons best doen en de tijd nemen om geworteld te zijn in onze omgeving.
- Neem af en toe gas terug. We hebben meer informatie dan ooit tot onze beschikkling en voor velen van ons is het leven snel, hectisch en soms chaotisch. Het is belangrijk de tijd te nemen om even langzaamaan te doen en onze drukke gedachten te kalmeren, om zo helderder te kunnen denken. Een Taoistisch gezegde luidt: we kunnen onze reflectie niet in stromend, maar wel in stilstaand water zien. Een ander Japans gezegde luidt: juist als je het heel druk hebt, ga dan even zitten.
- Wees altijd voorbereid. In tegenstelling tot andere soorten hout die veel bewerking nodig hebben, is bamboe al klaar voor gebruik. Aikido-meester Furuya stelt dat de strijden, net als de bamboe, altijd klaar is voor actie. Door steeds te oefenen, kunnen we altijd voorbereid zijn, op welke situatie dan ook.
- Vind wijsheid in leegte. Je kunt geen beker vullen die al vol is. De holle bamboe herinnert ons eraan dat we vaak te4 vol zijn van onze conclusies en van onszelf: er is geen ruimte voor andere dingen. Om kennis en wijsheid te vergaren moeten we openstaan voor wat nieuw en anders is. Dat kan als we onze geest ontdoen van vooroordelen, trots en angst.
- Lach en speel. Bamboe doet denken aan lachen door het geluid dat het maakt in de wind. Bamboe doet ook denken aan spelen, omdat het gebruikt wordt in traditionele Japanse poppen en vliegers. Deze elementen spelen een belangrijke rol in onze geestelijke en fysieke gezondheid.
- Groei en vernieuw. Bamboe is één van de snelst groeiende planten ter wereld. Hoe snel of langzaam je groeit is niet belangrijk, alleen dat je voorujit gaat. Als je volhoudt is er altijd groei. Wees niet ontmoedigd door wat je ziet als gebrek aan groei of verbetering. Zolang je niet opgeeft groei je: misschien zie je dat pas veel later.
- Wees nuttig door eenvoud. Bamboe laat door haar eenvud zien hoe nuttig het is. Vaak maken we simpele dingen ingewikkeld om indruk te maken en lukt het niet om complexe zaken simpel te maken uit angst dat anderen weten wet wij weten. We kunnen creatiever zijn en zelfs voor complexe problemen simpelere oplossingen bedenken, die uiteindelijk het nuttigst voor ons zijn.
- Ontketen je kracht om terug te veren. De essentie van bamboe is: val zeven keer en sta acht keer op. Bamboe heeft het vermogen om terug te veren na tegenspoed. In de winter buigt de zware last van de sneeuw de bamboe totdat de sneew te zwaar wordt en vanaf valt, waarna de bamboe weer rechtop veert, alsof hij wil zeggen: “Mij versla je niet”.
Wees als de bamboe
[1] Bron: Postraumatisch Succes , Fredrike Bannink